رمان «ملت عشق» چگونه پرفروش شد؟

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از دو سال پیش «الیف شافاک»، نویسنده ترکیه‌ای در ایران با کتاب «ملت عشق» مورد استقبال مخاطب‌های رمان در ایران قرار گرفته است. کتاب «ملت عشق» به زبانی ساده و روان داستان آشنایی «شمس تبریزی» را با «مولانا جلال‌الدین محمد بلخی» روایت می‌کند.
شاعرانی که جایگاه ویژه‌ای میان مخاطب‌های فارسی دارد، هرچند مورخان و منتقدان ترک در نقد‌های متعددی معتقدند اطلاعات تاریخی ارائه شده در این روایت مخدوش و غیرقابل استناد است.
این رمان نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای دیگر دنیا نیز فروش خوبی داشته است. این نوع نوشتار و سبک روایت ساده توجه طیف‌های مختلفی از مخاطب‌های کتاب در جهان را به خودش جلب کرده است.
الیف شافاک از آن دست نویسنده‌هایی است که نسبت به رویداد‌های سیاسی - اجتماعی ترکیه بی تفاوت نیست و این مولفه نیز در جلب توجه رسانه‌ها و مخاطب‌ها نسبت به این نویسنده و اثرش موثر واقع شده است.
او معتقد است:«نویسنده شخصیتی مجهول و غیرفعال نیست که گوشه‌ای بنشیند و داستان بنویسد و شعر بگوید بلکه باید موجی جدید ایجاد کند که به نفع مردم باشد.» این آگاهی سیاسی و اجتماعی وی ناشی از حضور وی در کشورهای مختلف است. «شافاک» در کشور «ترکیه» به دنیا نیامده است. وی در «فرانسه» و از پدر و مادری «ترک» به دنیا آمد. پس از جدایی پدر و مادرش تحت سرپرستی مادر قرار گرفت.
او می‌گوید:«رشد و پرورش در خانه‌ای، که پدرسالاری در آن وجود نداشت، تأثیر زیادی بر او گذاشت و حتی از نام خانوادگی مادرش در اسمش استفاده کرده است.» وی دوره نوجوانی‌اش را در «مادرید» و «عمان» سپری کرد. او در شهرهای مختلف دنیا از جمله «بوستون»، «میشیگان»، «آریزونا»، «استانبول»، و «لندن» زندگی کرده است. به همین دلیل با فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف آشنا شد و از دانشش در خلق داستان‌‌هایش بهره برده است. او با استفاده از تجربه‌های شخصی‌اش جهانی جدید در آثارش خلق می‌کند که متعلق به کشوری خاص نیست و همه دنیا می‌توانند از آن لذت ببرند. «شافاک» از چهره‌های محبوب‌ نویسنده ترکیه است و کتاب «عشق» که البته در ایران با نام «ملت عشق» منتشر شده است، به عنوان پرفروش‌ترین کتاب تاریخ نشر این کشور شناخته شده است. وی دارای کارشناسی روابط بین‌الملل، کارشناسی ارشد مطالعات زنان، و دکترای علوم سیاسی از دانشگاه آنکارا است. اولین کتابش را هنگام تحصیل در دوره کارشناسی ارشد تحت عنوان «آناتولی از چشم بد» نوشت. سه سال بعد کتاب «پنهان» را نوشت و برنده مهم‌ترین جایزه ترکیه در زمینه آثار ادبی عرفانی شد. سال 1999 و پس از اتمام دوره دکتری کتاب «آینه‌های شهر» را نوشت که درباره خانواده‌ای اسپانیایی است و باز هم در آن سخن از عرفان اسلامی به میان می‌آید.
وی سال 200 برای کتاب «محرم» برنده جایزه اتحادیه نویسندگان «ترکیه» شد و در سال 2002 کتاب «قصر کک» را به نگارش درآورد. دو سال بعد کتاب «برزخ» را به انگلیسی نوشت، زیرا معتقد است:«نگارش کتاب به زبانی غیر از ترکی به او امکان انتقاد از دولتمردان کشورش را می‌دهد و در عین حال می‌تواند با خوانندگان غیرترک ارتباط برقرار کند.» وی سال 2005 با مدیر کل انتشارات «رفرانس» در «برلین» ازدواج کرد و صاحب فرزند شد. وی کتاب «پدر حرامزاده» را در سال 2006 و پس از بچه‌دار شدن نوشت و از تجربه‌های مادر شدنش در آن سخن گفت.

همین کتاب در سال 2006 به عنوان پرفروش‌ترین کتاب «ترکیه» و همچنین برنده جایزه «پرتقال طلایی» شد. او در این کتاب درباره نسل‌کشی ارامنه در سال‌های آخر حکومت «عثمانی» سخن گفته است. اتفاقی تاریخی که دولت «ترکیه» همچنان آن را انکار می‌کند. وی کتاب «دولت عشق» را در سال 2009 نوشت و رکورد فروش در کم‌ترین زمان را در «ترکیه» شکست. این کتاب 500 بار تجدید چاپ و 750 هزار نسخه به فروش رفته است. وی به عنوان خبرنگار با مجله‌های مختلفی از جمله «گاردین»، «واشنگتن پست»، «اکونومیست»، «نیویورک‌تایمز»، «فایننشال تایمز»، «هافینگتن پست» همکاری می‌کند و به موضوع‌هایی چون جنسیت و ادبیات چندفرهنگی می‌پردازد. او از اعضای هیئت داوران جوایز مختلفی از جمله جایزه «من بوکر» سال 2017 نیز بوده است. شهر «استانبول» در نوشته‌هایش جایگاه ویژه‌ای دارد.

او «استانبول» را به زنی مانند می‌کند که تشنه شنیدن قصه‌های عاشقانه است. شهری که به واسطه حضور در دو قاره مختلف ترکیبی از شرق و غرب است. وی در مصاحبه‌ای با «گاردین» نیز درباره «استانبول» گفته بود: «استانبول» سالنی پر از آینه است. جایی که چیزها آن‌طور که به نظر می‌رسد نیستند. در این شهر باید هوشیار بود زیرا از کلیشه متنفر است و به دنبال ماجراجویی است.» این نویسنده در پاسخ به پرسش خبرنگار «گاردین» درباره کتاب «عشق» و پرفروش شدن این اثر در «ترکیه» و برخی از کشور‌های جهان می‌گوید:« در دنیای امروز دو گرایش مختلف وجود دارد. از یک طرف علاقه به «مولانا» و به طور کل «فلسفه» و «شعر» فزونی گرفته است. از طرف دیگر کلیشه‌های بسیاری درباره اسلام در دنیا وجود دارد. من در این کتاب در پی توبیخ این کلیشه‌ها هستم. هنگام نگارش کتاب مخاطب خاصی در ذهن نداشتم. در داستان من به روی همه مردم فارغ از سن، نژاد، یا مذهبی خاص باز است.
این کتاب در «ترکیه» مورد استقبال مخاطب‌ها در رده‌های سنی مختلف قرار گرفت و من از این موضوع بسیار خرسندم.» او همچنین درباره نقش برجسته آموزه‌های عرفان اسلامی – تصوف در آثارش توضیح می‌دهد:«علاقه من به صوفی‌گری از دوره کالج شکل گرفت. در این سال‌ها علاقه من به این موضوع بیشتر شد و مطالعه‌های تاریخی بسیاری انجام دادم. از دیدگاه من این مکتب فقط در حد حرف و کلمه‌های قشنگ نیست بلکه به شما انرژی زندگی و صلح می‌دهد. به نظر من صوفی‌گری در دنیای مدرن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
دلم می‌خواست به همه بگویم که اعجاز «مولانا» در زمانه ما بسیار چشم‌گیر است و مهم نیست که ما قرن‌ها با او فاصله داریم.» بسیاری از آثار این نویسنده به فارسی نیز ترجمه شده است. «آینه‌های شهر» با ترجمه «تهمینه زاردشت» و از انتشارات «نیلوفر»، «اسکندر» با ترجمه «مریم طباطبایی» از نشر «قطره»، و «ملت عشق» توسط «ارسلان فصیحی» و در انتشارات «ققنوس» منتشر شد و در بازار کتاب ایران موجود است.