پنج اثر راهیافته به مرحله نهایی جایزه غنیپور چه شاخصههایی دارند؟
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) راهیافتگان
به مرحله نهایی جایزه حبیب غنیپور، یکی از جوایز مهم و تاثیرگذار در حوزه ادبیات
دینی در سالهای اخیر، روز گذشته مشخص شدند.
در این گزارش به بررسی اجمالی آثار راه یافته به این جایزه را مرور میکنیم.
پدر
کشتگی اثر سلمان امین/ناشر:ققنوس
از سلمان امین پیش از این کتابهای «نکبتزدهها» و «قلعهمرغی،
روزگار هرم» از سوی نشر هیلا منتشر شده بود. نویسنده در مصاحبهای در مورد
کتاب این چنین گفته است: تم اصلی داستان، از پسرکشیِ داستان رستم و سهراب آمده است.
ماجرای کتاب به این صورت است که مادر پسر هنگام زایمان از دنیا میرود و پدرش نمیتواند
این مسئله را بپذیرد و درواقع پسر را مقصر مرگ همسرش میداند. داستان کتاب از زبان
سیاوش نقل می شود. سیاوش فردی است که از همسر اول خود جدا شده است و اکنون با همسر
دوم خود زندگی میکند. او از همسر اول خود دختری به نام آرام دارد که نتوانسته است
سرپرستی او را به عهده بگیرد و همسر دومش نیز باردار است. کتاب پدر کشتگی در دو
فصل نوشته شده است که فصل اول آن شامل مشکلات زندگی سیاوش است. مشکلاتی مثل از دست
دادن مادر به هنگام کودکی، از دست دادن برادر، مشکلات روانی و...و در فصل دوم
شخصیت اول داستان یعنی سیاوش بر اثر شدت مشکلات خانه را ترک می کند. رمان «پدرکشتگی» نوشته سلمان امین در زمستان 1395 از سوی نشر ققنوس منتشر
شده است.
بی
کتابی اثر محمدرضا شرفیخبوشان/ناشر: شهرستان ادب
«بیکتابی» ماجرایی تاریخی را دستمایه خود قرار داده که در دوران قاجار
رخ داده است و عموم مردم از آن بیخبرند: مظفرالدینشاه کتابداری به نام لسانالدوله
را به ریاست کتابخانه سلطنتی منصوب میکند اما او با خیانت در امانت، بخش عظیمی از
این میراث غنی، شامل هزاران نسخ نفیس خطی را به فروش میرساند. هر نسخه و اوراقی
از نسخ معروف در موزههای جهان است مربوط به این دوره است که این فرد از کتابخانهها
خارج کرده است. ماجرای به توپ بستن مجلس نیز از همزمان با این واقعه از جمله
محورهای داستان است. شخصیت اصلی داستان دلال کتاب است که در این اثر به کتابسازی،
کتابداری و صحافی و برخی هنرهای مرتبط با کتاب مشغول است و مخاطب را با جزییات
تاریخ صنعت کتابپردازی آشنا میکند. محمدرضا شرفی خبوشان، نویسنده و شاعر است که
پیش از این انتشار رمان «عاشقی به سبک ونگوک»، مجموعه داستان «بالای سر آبها» و رمان «موهای تو خانه ماهی هاست» را در زمینه داستانی و همچنین مجموعههای
«از واژهها تهی» و «نامت را بگذار وسط این شعر» را در زمینه شعر منتشر کرده بود.
مجموعه داستان «بالای سر آبها»ی شرفی خبوشان، برنده کتاب سال دفاع مقدس و کتاب
«موهای تو خانه ماهیهاست» برگزیده پنجمین جشنواره داستان انقلاب شده بود.
رمان «عاشقی به سبک ونگوگ» پنجمین اثر اوست که موضوعی پیرامون پیروزی
انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ دارد و نامزد جایزه جلال شده بود. رمان «بیکتابی» نوشته محمدرضا شرفیخبوشان نامزد نهایی دهمین دوره جایزه
ادبی جلال آلاحمد نیز بوده است.
این
مرد از همان موقع بوی مرگ میداد اثر محمد حنیف/انتشارات اسم
محمد حنیف از نویسندگانی است که به دنیای ماوراء علاقه دارد و در نوشتههایش
به گونهای روایات و حکایات قدیمی را در قالب داستان امروزی بیان میکند. در کتاب
«این مرد از همان موقع بوی مرگ میداد» نیز حنیف توجه مخاطبش را به دنیاهای موازی
میکشاند، نویسنده نمیخواهد از عناصر ماوراءطبیعی به عنوان مأمنی برای فرار از
وقایع تلخ روزگار استفاده کند. او با
برهم زدن رابطه معمول بین نویسنده و خواننده با زبردستی خود را جای خواننده اثرش
نشانده و شخصیتهای داستانی را راوی زندگی خودشان و خودش کرده است. محمد حنیف
سرداور بخش داستانی هفدهمین دوره جشنواره «انتخاب بهترین کتاب دفاعمقدس» در سال
جاری نیز بوده است.
برج
سکوت نوشته حمیدرضا منایی/انتشارات نیستان
رمان سه جلدی برج سکوت، رمانی با مضمون اصلی اعتیاد است که تاکید شده مخاطبان
بالای 16 سال آن را بخوانند، موضوع این رمان البته به اعتیاد محدود نشده است، این
رمان از منظر زبان و شیوه روایت نیز اثری قابل توجه است. پیوند
دقیق و حساب شده میان زبان محاوره با زبان معیار داستاننویسی در این میان، از مهمترین
نکاتی است که میتواند در این رمان چشمگیر باشد. کتاب «نمایش
مرگ» اولین کتاب از مجموعه سهگانه «برج سکوت»، «دیوار شیشهای» و «در مرز دیدار روشنان» عنوانهای دیگر این مجموعه هستند. این اثر
نخستین اثر داستانی بلند وی نیز به شمار میرود. انتشارات نیستان «برج سکوت» را در
سال ۱۳۹۵منتشر کرده است.
احمد دهقان که یکی از داوران جایزه شهید غنیپور است پیش از این با نگارش یادداشتی ضمن تجلیل از رمان «برج سکوت»، بهطور
تلویحی از دیدهنشدن این رمان در جوایز ادبی کشور انتقاد کرده بود. او یکی دو
روز پیش از اختتامیه جایزه جلال آلاحمد در نامهای نوشته بود: نویسنده این رمان سه جلدی آدمی را دلگرم میکند به
ادبیات. و اکنون در این زمستان دودآلود که نفس کشیدن مشکل شده و ابرهای نازا میآیند
و میگذرند، بیآنکه ببارند، جوایز ادبی کشور هم یکی یکی به پایان راه خود رسیدند
و در هیچکدام نامی از «برج سکوت» نبود و نیست. اما شک نکنید که چند سال بعد، خوانندگان
ادبیات با شگفتی از خود خواهند پرسید که چرا هیچکس «برج سکوت» را ندید.»
سنگی
که نیفتاد اثر محمدعلی رکنی/ انتشارات کتابستان معرفت
محمدعلی رکنی متولد ۱۳۶۲ در سیرجان، نویسنده و نمایشنامهنویس است. او دانشآموخته حوزه
علمیه قم و دارای کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی است. پیش از ایان، داستانکوتاه
«ردی روی برف» برگزیده دومین دوره جشنواره خاتم شد و اکنون رمان «سنگی که
نیفتاد» به قلم این نویسنده به مرحله نهایی جایزه شهید غنیپور راه یافته است.
رکنی درباره رمان خود میگوید:
هنگام نوشتن اثر، مدام ذهنم درگیر دو مرز خطرناک بود. یکی شبهه و دیگری شعار. این
نگرانی را داشتم که ممکن است شکی را به مخاطب منتقل کنم که از رسیدن بهیقین عاجز
باشد یا یقین از پیشساختهاش ترک بردارد. اینکه کسی به یقین ساده و پیشپاافتاده
خودش شک کند چیز بدی نیست. او در صحبت های بعدی در درباره کتاب به این موضوع تاکید
داشته که از شعارزدگی و افتادن در این ورطه سخت حذر داشته و تلاش کرده رمان ذینیای
که می نویسد از کلیشههای همیشگی به دور باشد.
گفتنی است جایزه حبیب غنیپور به دبیری محمد ناصری
برگزار میشود و داوری آن برعهده احمد دهقان، ابراهیم زاهدیمطلق و گلعلی بابایی
است. این داوران از بین ۴۹۴ اثر، این پنج اثر را به عنوان «نامزدهای دریافت جایزه برای رمان
بزرگسال» سال ۱۳۹۵ معرفی کردهاند.