وصال ققنوس و کتابفروشی در سرآغاز هفته کتاب
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، رفته‌رفته همه ما، چه بخواهیم و چه نخواهیم، درگیر تفکر تجمل‌گرایانه شده‌ایم و کتابفروشی‌های بزرگ، مثل فروشگاه‌های بزرگ مواد غذایی، یکی پس از دیگری در شهرهای مختلف کشور ایجاد می‌شوند. کتابفروشی‌هایی که شاید بویی از کتابفروشی‌های قدیمی نبرده‌اند، اما طعم و عطر خاص خودشان را دارند؛ با این حال پایتخت‌نشینان در نخستین روزهای هفته کتاب، صاحب یک کتابفروشی جدید شدند که در کنار زیبایی و عظمت کتابفروشی‌های جدید، اصالت معماری و طراحی ایرانی را حفظ کرده و فضای جذابی را برای علاقه‌مندان به فرهنگ و کتاب فراهم کرده است.
برای بازدید از این کتابفروشی، در یک عصر پاییزی(جمعه 24 آبان‌ماه) از ابتدای خیابان وصال در تقاطع انقلاب و پمپ بنزین معروفی که در این روز، پرنده در آن پر نمی‌زد، عبور می‌کنیم و خودمان را به کوچه شفیعی می‌رسانیم. درست دیوار‌به‌دیوار خانه سینما، ساختمانی بازسازی شده اما با معماری کلاسیک در سه طبقه از ابتدای کوچه خودنمایی می‌کند.
خانواده حسین‌زادگان از آن دست خانواده‌هایی است که کار فرهنگی و کتاب در میان اعضای آن، یک امر مشترک و شناخته شده بوده؛ آنچنانکه به‌جز پدر -امیر حسین‌زادگان؛ مدیری که در میان اهالی کتاب به «امیرخان» معروف است- فرزندان نیز در کار نشر فعال شده‌اند. تا چشم کار می‌کرد، سبدگل و تاج گل جلوی کافه‌کتاب ردیف شده بود. ناشران، مولفان، مترجمان، شاعران و کتابفروشان با چنان ذوقی پای در کافه کتاب ققنوس می‌گذاشتند که گویی خودشان صاحب کتابفروشی شده‌اند. از احسان کرمی بازیگر و مجری تا حامد همایون خواننده، از مدیرعامل سابق خانه کتاب تا احمد مسجدجامعی که از تهران‌گردی می‌آمد؛ از نویسندگان جوان ققنوس مانند یاسمن خلیل‌فرد تا جواد مجابی و عبدالله انوار که به کمک عصا به مراسم آمده بودند؛ همه‌وهمه خودشان را به کافه کتاب ققنوس رسانده بودند تا در مراسم افتتاح کافه‌کتاب مردی که بیش از پنج دهه برای کتاب و کتابخوانی زحمت کشیده حاضر باشند.
وارد کتابفروشی می‌شویم، دوربین‌های زیادی برای ثبت لحظات در کافه‌کتاب ققنوس حضور دارند و صدای شات خوردن دوربین‌ها برای کتاب و کتابخوانی به یک ملودی دلچسب تبدیل شده است. طبقه اول پر از کتاب است و تقریبا از هر نشری که دلتان بخواهد می‌توانید کتاب پیدا کنید.
شخصیت‌های زیادی به مراسم آمده‌اند؛ چهره‌هایی همچون مانند احمد مسجد جامعی، سید فرید قاسمی، علی دهباشی، عبدالله انوار، حسین سناپور، جواد مجابی، منوچهر حسن‌زاده، علی جعفریه، محمدرضا جعفری، محمد متولی، علیرضا اسدی، بلقیس سلیمانی، نصرالله حدادی، کاوه کیائیان، محسن فرجی، یوسف علیخانی، بابک رییس‌دانا، مهدی اشرفی، سمیه نوروزی، یاسمن خلیلی‌فرد، داود حیدری، حسن محجوبی، احمد محیط‌طباطبایی، مجید تیموری، احسان کرمی، مجید غلامی جلیسه، الهام فلاح، ارسلان فصیحی، مرتضی تبریزنیا، آزاده نظربلند، محمد حسینی، شقایق قندهاری، فرشته احمدی، حامد همایون و ضحی کاظمی.
در درگاه کافه‌کتاب، امیر حسین‌زادگان به همراه فرزندان ایستاده است و از مهمانان استقبال می‌کند. به‌سراغ او می‌رویم تا درباره کافه کتاب ققنوس از او بپرسیم. امیر حسین‌زادگان در گفت‌وگو با ایبنا و در توضیح تاریخچه این ساختمان اظهار کرد: «ما این ساختمان را در سال 1365 به‌عنوان مکانی برای چاپخانه نشر ققنوس خریداری کردیم. بعدها پشیمان شدیم و تصمیم بر آن شد که این مکان به انبار کتاب تبدیل شود و سال‌ها انبار کتاب بود تا اینکه به اصرار دختر و پسرم قرار شد که این مکان را تغییر کاربری دهیم و یک کافه کتاب در شأن مخاطبان نشر ققنوس راه‌اندازی کنیم.»
فردی از در وارد می‌شود و او را در آغوش می‌گیرد؛ با این حال ادامه می‌دهد: «تمام تلاش ما این است که در این کافه‌کتاب فضای مناسبی برای نقد و بررسی کتاب فراهم شود؛ چراکه ما سال‌های پیش در ساختمان‌های قبلی خودمان یک طبقه را به نقد و بررسی کتاب اختصاص داده بودیم که متاسفانه به دلیل کمبود جا هر دو مکان تغییر کاربری داد و از این رو به‌دنبال آن بودیم که حتما یک مکانی را فراهم کنیم تا در آنجا بتوانیم به نقد و بررسی آثار بپردازیم. حالا با راه‌اندازی این کافه‌کتاب چه جایی بهتر از اینجا. با تکیه بر همین دلیل موافقت کردم که این اتفاق رخ دهد. دو سال پیش این تصمیم گرفته شد و از آن روز تا به امروز کار بازسازی این پروژه زمان برد. فقط 5-6 ماه طول کشید تا ما انبار جدیدی پیدا کنیم و کتاب‌ها را به آن مکان انتقال دهیم.»
مدیر گروه انتشارات ققنوس در توضیح فضای کلاسیک ساختمان گفت: «ما تمام تلاش خودمان را انجام دادیم تا فضای کلاسیک داخل و بیرون حفظ شود و از این رو شما می‌بینید که قفسه کتاب‌ها همان قفسه سال‌های گذشته است. درباره قدمت ساختمان هم باید بگویم که این ساختمان در سال 1331 ساخته شده است و نزدیک به 70 سال قدمت دارد.»
وی افزود: «در حال حاضر حدود چهار هزار عنوان کتاب در کتابفروشی موجود است و باید بگویم که کار ما هنوز تکمیل نشده است و ادامه دارد. 330 متر مربع زیربنای این خانه است و با سه طبقه روی هم حدود 800 متر مربع فضا دارد.»
حسین‌زادگان در پایان گفت: «دغدغه من این بود که فضایی برای نقد، بررسی و رونمایی کتاب داشته باشیم. از طرفی خیلی‌ها به ما خرده می‌گرفتند که چرا کافه‌کتاب ندارید؛ اما واقعیت این است که کافه‌کتاب داشتن کار بسیار سختی است؛ زیرا مدیریت آن بسیار دشوار است و من خیلی موافقم این موضوع نبودم. با این حال با اصرار و تلاش بچه‌ها این مکان راه‌اندازی شد.»
از پله‌ها بالا می‌رویم و به طبقه دوم می‌رسیم. طبقه دوم آن طور که خانواده حسین‌زادگان توضیح دادند به گالری اختصاص دارد و قرار است که در روزهایی که نمایشگاه برگزار نمی‌شود، از این فضا برای جلسات نقد و بررسی و رونمایی کتاب استفاده کنند. البته با توجه به اینکه این فضا از روز نخست خود مشتری داشته، بعید به نظر می‌رسد که در ایام سال خالی از نمایشگاه باشد. با این حال این گالری در نخستین گام میزبان نقاشی‌های استاد حسن محجوبی است.
به سراغ این پیشکسوت حوزه هنرهای تجسمی رفتیم؛ حسن محجوبی، معمار و نقاش بین‌المللی در گفت‌وگو با ایبنا اظهار کرد: «به دلیل راه‌اندازی این مکان ارزشمند فرهنگی من نمایشگاهی را در محل کافه کتاب ققنوس برپا کردم. این اتفاق با پیشنهاد علی دهباشی انجام شد و مجموعه‌ای از سال‌ها فعالیتم را در این مکان گردهم آوردم. در این نمایشگاه از سال 1328 تا نقاشی‌ای که امروز رونمایی شد و به‌تازگی آن را کشیده‌ام، وجود دارد که علاقه‌مندان می‌توانند از آن بازدید کنند.»
وی با ابراز خوشحالی از راه‌اندازی این مکان گفت: «راه‌اندازی این کتابفروشی‌های چند منظوره که داخل خود گالری و کافه دارد اتفاق بسیار مثبت و خوبی در سطح شهر است؛ چراکه باعث افزایش فضای فرهنگی شهر می‌شود. اتفاقی که در تمام دنیا رایج است و در ایران هم رفته‌رفته دارد جا می‌افتد. دوستان ققنوس در این مکان علاوه بر کتاب، به ترویج فرهنگ دیوار و نقاشی هم اهمیت داده‌اند و اتفاق بسیار مبارکی است.»
در مراسم افتتاحیه و با حضور امیر حسین‌زادگان، مدیر گروه انتشاراتی ققنوس، عظیم بابایی، شهردار منطقه شش تهران و علاقه‌مندان به فرهنگ از جدیدترین اثر حسن محجوبی رونمایی شد.
از طبقه دوم به طبقه سوم می‌رویم. کافه بسیار مجللی در پشت‌بام مسقف شده ساختمان ایجاد شده است که بیش از 20 میز دارد و به‌نظر می‌رسد که می‌تواند از حدود 100 نفر میزبانی کند. گروه ققنوس برای هر طبقه برنامه ویژه‌ای تدارک دیده و قرار است که در طبقه سوم جشن تولد احمد محیط‌طباطبایی، پژوهشگر معماری، مورخ، منتقد و ادیب معاصر برگزار شود.
رفته‌رفته هر کس که آمده بود در حال رفتن است. مهمانان جدید می‌آیند و آن‌ها که آمده بودند می‌روند. درست مثل تمام کافه‌های دنیا.