«جامعه‌نگاری عهد قاجار»
تهران- ایرنا- کتاب «جامعه‌نگاری عهد قاجار» که به تازگی وارد بازار نشر شده، نوع جدیدی از روش‌شناسی مطالعات تاریخی را اتخاذ کرده که تلفیقی نوآورانه از تجربه‌های تاریخ نویسی مردم است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا کتاب جامعه نگاری عهد قاجار (تاریخ اجتماعی و زندگی روزمره مردم در دوران قاجار) تالیف پریسا کدیور که به تازگی از سوی نشر ققنوس منتشر شده و در اختیار علاقمندان به بازار کتاب قرار گرفته است تلاش دارد تا با نگاهی جامع (نظام طبقاتی، ساختار شهری، اعیاد و آیین‌هاو...) تصویری از دوره تاریخی قاجار ارائه دهد.
این کتاب با نگاهی بین رشته‌ای که مبتنی بر تاریخی سازی علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی و اقتصادی است، نوع جدیدی از روش شناسی مطالعات تاریخی را اتخاذ کرده که تلفیقی نوآورانه از تجربه‌های تاریخ نویسی مردم است.
نویسنده در بخشی از پیشگفتار کتاب تاکید دارد: اگرچه گروه هدف در این کتاب مردم عادی هستند، آگاهانه از افتادن در تاریخ‌نگاری فرودستان پرهیز نموده و کوشیده‌ام نه تنها طبقه سرآمد را با نگاه ایدئولوژیک تخطئه یا حذف نکنم بلکه با بیان خرده روایت‌های افراد شناخته شده و برجسته در کنار مردم بی‌نام و نشان، تصویر فراخ‌تر و عینی‌تر از زیست مردم آن دوره قاجار را پیش روی مخاطب بگذارم.
کتاب جامعه نگاری عهد قاجار (تاریخ اجتماعی و زندگی روزمره مردم در دوران قاجار) در هفت بخش از جمله نظام طبقاتی در دوره قاجار، ساختار اقتصادی در دوره قاجار، ساختار شهری در دوره قاجار، خلق و خوی ایرانیان در دوره قاجار، اعیاد و آیین های ملی و مذهبی در دوره قاجار، پوشش و آرایش مردم در دوره قاجار و آداب و رسوم و روزمرگی‌های مردم عهد قاجار تدوین شده است.
در بخشی از این کتاب با عنوان «پوشش و آرایش مردم در دورۀ قاجار» آمده است:
در جریان تجددخواهی و تحول گرایی اواخر دورۀ قاجار، گروهی کوچک که درصدد مطالبه گری حقوق زنان برآمده بودند روبنده را مانعی بر سر راه رشد و ترقی زنان و ایفای نقش اجتماعی آنان عنوان کردند و خواستار برداشتن حجاب صورت زنان شدند. این مطالبه پشتیبانی برخی از زنان اعیان و اشراف نواندیش را نیز به همراه داشت.
تاج السطنه، دختر آموزش دیده و تجددخواه ناصرالدین شاه، در یادداشت های خود آورده: «یک نفر مزدور ایرانی روزی دو قران مزد می‌گیرد. مادرش، خواهرش، خواهرزاده‌اش، عیالش و دخترش را باید خرج بدهد. دو قران را که ما پنج قست بکنیم، نفری هفت شاهی در بیست و چهار ساعت می‌شود. با این هفت شاهی، یک نفر انسان چه قسم هم بپوشد، هم بنوشد، هم اندوخته کند؟ (ص.۲۵۹)
جامعه‌نگاری عهد قاجار بر آن است که چشم انداز جدیدی پیش روی علاقه‌مندان تاریخ اجتماعی ایران بگشاید و شاید هم آغاز مسیری تازه در روایتگری تاریخ مردم این سرزمین باشد، تاریخ‌نگاری داستان گشوده‌ای است که پایان ندارد.
پرداختن به جزئیات آداب و رسوم روزمره مانند آداب مهمانی و معاشرت، غذا خوردن، ازدواج، سفر و امثالهم نه تنها به عنوان قطعاتی از پازل زندگی فردی و جمعی در آن دوره اهمیت پیدا می‌کند بلکه شرح کیفیت و چگونگی زندگی مردم عادی، زوایای پنهان بستر فرهنگی و اجتماعی آن دوره را روشن می‌کند و می‌تواند به درک دقیق‌تر و وسیع‌تری از سیر تحولات اجتماعی و سیاسی دوره قاجار بیانجامد.
این کتاب می‌کوشد مردم را از حاشیه به متن تاریخ نگاری بیاورد و با گذر از تقسیم بندی‌های کلاسیک تاریخ نگاری و با اتخاذ روش جدید در تاریخ نویسی اجتماعی ضمن پرداختن به حوزه‌های مورد پژوهش در عرصه‌های عمومی زیست مردم با نگاهی جزئی نگر به توصیف آداب و رسوم و زندگی در عهد قاجار می‌پردازند.
جامعه نگاری عهد قاجار (تاریخ اجتماعی و زندگی روزمره مردم در دوران قاجار) تالیف پریسا کدیور در ۴۲۲ صفحه در نوروز ۱۴۰۱ منتشر و روانه بازار کتاب شده است.