تأثیرگذاری جهانبینیِ مورخان در شیوه تاریخنگاریِ عصر صفویه
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) زماننگری و کیهانباوری در عصر صفویه
نام تازهترین کتاب بهزاد کریمی، استادیار گروه ایرانشناسی دانشگاه میبد است که
از سوی انتشارات ققنوس روانه بازار کتاب شده است.
این کتاب در پنج بخش با این
عنوانها تنظیم شده است: انواع زمان: تأملاتی در باب زمان با تکیه بر عصر صفویه؛
تاریخنگاری کیهانشناختی: پیوند تاریخنگاری و تنجیم در عصر صفویه؛ بازخوانی زمان
و کیهان در جنبش نقطویه: تأملی در
روایتهای تاریخنگارانه عصر صفوی؛ نظم کیهانشناختی چیزها در ایران عصر صفوی و
زمان اسلامی: بازاندیشی وقایعنگاری در تاریخنگاری جوامع مسلمان.
زماننگری و کیهانباوری در
عصر صفویه را باید بیشتر محصول دغدغه اولیه مؤلف درباره کیفیت تأثیرگذاری جهانبینیِ
مورخان در شیوه تاریخنگاریِ عصر صفویه ارزیابی کرد؛ ایدهای که در ادامه، به
مباحث فلسفی و تاریخی از قبیل تلقیهای رایج از زمان و کیهان گره خورده است. مؤلف
ضمن آن که تلاش کرده است، به زبانی ساده، مفاهیم پیچیده مربوط به زمان و کیهان را
شرح دهد، از این نکته غافل نبوده است که پیامدهای عملیِ آن باورها را در دو عرصه تاریخنگاری
و پراتیک سیاسی دنبال کند.
در حقیقت، همین عقاید هستند
که جنبش هزارهگرایانه نقطوی را پروبال بخشید و رویدادهایی بینظیر را در تاریخ
این روزگار رقم زد. دو جستارِ ترجمهای پسین نیز، نمایانگر تصویر و تجویزی بدیع
برخاسته از حاکمیت صفویان بر ایران است. رواج انواع فالنامهها در عصر شاه
تهماسبِ متشرع، نشان از آن دارد، که کیهانباوریِ ناسازگار با گزارههای فقهی تا
چه میزان و برخلاف ظاهر، سایه خویش را بر سر جامعه ایرانی پهن کرده بود. این
مجموعه با نگرشی نو به زمانِ تاریخنگارانه پایان میگیرد؛ نگرشی منتهی به یک راه
حل عملی با هدف زُدایش تندرویهای مذهبی که امروزه بلای جانِ بشریت شده است.
از بهزاد کریمی پیش از این
دو کتاب تألیفی تحت عنوان زنان در گفتمان پزشکی ایران از سوی پژوهشکده تاریخ اسلام
در سال 95 و ناصرالدین شاه قاجار از سوی انتشارات پارسه در سال 1392 و نیز یک
عنوان ترجمه با نام ایران عصر صفوی: نوزایی
امپراتوری ایران از سوی نشر افکار منتشر شده است.
کتاب «زماننگری و کیهانباوری
در عصر صفویه» در 184 صفحه، شمارگان 660 نسخه و بهای 14 هزار تومان از سوی
انتشارات ققنوس منتشر شده است.